Bez czarny, dziki bez czarny – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych, dawniej zaliczany był także do rodziny bzowatych i przewiertniowatych. Zazwyczaj wysoki krzew, rzadko drzewo. Osiąga wysokość do 10 m. Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Europie, w Polsce pospolity. Wykorzystywany jest jako roślina lecznicza, kosmetyczna, ozdobna i jadalna. Spożycie niedojrzałych i nieprzetworzonych owoców skutkować może jednak zatruciem. Gatunek zmienny – wyróżnia się kilka podgatunków, przy czym klasyfikacja ich nie jest ustalona.

Bez czarny jest popularną rośliną stosowaną w celach leczniczych od wieków. W medycynie tradycyjnej ekstrakt z bzu wykorzystywany był w leczeniu cukrzycy. W Ameryce Północnej roślina wykorzystywana była przez Indian do leczenia przeziębień i chorób skórnych.

Surowcem zielarskim są kwiaty i dojrzałe (czarne) owoce. Jednakże własności lecznicze mają także kora, korzenie i liście.
Działanie i zastosowanie w lecznictwie: Kwiaty działają lub przypisywane jest im działanie: moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także przeciwzapalnie.

Owoce mają własności przeczyszczające, działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, odtruwająco, hipolipemicznie, przeciwwirusowo i immunostymulująco. Ze względu na dużą zawartość antocyjanów owoce mają potencjalne działanie przeciwutleniające.
Napary z kwiatów są używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów i stanów zapalnych dróg oddechowych i chorób reumatycznych.

Z owoców zazwyczaj wykonuje się odwary używane do leczenia migreny, nerwobólów, biegunki, chorób reumatycznych, i neurologicznych, a dzięki ich własnościom odtruwającym także przy zaburzeniach przemiany materii. Zewnętrznie naparami z kwiatów przemywa się skórę przy zapaleniach skóry, wypryskach skórnych i oparzeniach, płucze jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych oraz przemywa oczy przy zapaleniu spojówek. Napary z kwiatów bzu czarnego przy przeziębieniach mają wielokrotnie silniejsze działanie, niż napary z lipy.

Kora z dwu i trzyletnich gałązek w medycynie ludowej była używana jako środek moczopędny silniej działający niż kwiaty i owoce. Kwiaty bzu czarnego łącznie z rumiankiem są używane do zmniejszenia bólów menstruacyjnych. Wyciągi z owoców mają także słabe działanie przeciwbólowe.